Najstarsze ślady osadnictwa w Cieszynie sięgają już VI-V w. p.n.e. Odnaleziono je na Górze Zamkowej. Górze tak starej, ze według miejscowej legendy (może niezbyt miłej dla naszych południowych sąsiadów – Czechów, którzy mieszkają po drugiej stronie rzeki Olzy), to właśnie na niej siedział Bóg i lepił ludzi z gliny. Kiedy mu jakiś ludzik nie wyszedł zbyt dobrze, wyrzucał go za plecy, na drugą stronę rzeki.
Ale ta legenda to miecz obosieczny, bo stary, słowiański gród zwany „Starym Cieszynem” znajdował się także we wsi Podobora (znajdującej się obecnie w granicach Republiki Czeskiej). Po zniszczeniu Starego Cieszyna w VIII wieku, osadnicy słowiańscy zbudowali na Górze Zamkowej nowe grodzisko obronne. W XI wieku zbudowano tu kaplicę w stylu romańskim, która przetrwała do dziś i jest jednym z najważniejszych zabytków na Śląsku i w Polsce - jej podobizna zdobi m.in. rewers banknotu 20-złotowego. Można więc powiedzieć, że każdy Polak nosi kawałek Cieszyna w portfelu.