Szamotuły

Miasto w Wielkopolsce z wyjątkowym Zamkiem Górków (ze zbiorem 200 ikon). Odkryte niedawno Stare Szamotuły to ruiny miasta z XIV wieku. Tu powstał najstarszy po polsku list miłosny. Z Szamotuł pochodził m.in. Maksymilian Ciężki, jeden z wykładowców opiekujących się grupą trzech matematyków, którzy złamali kod Enigmy.

O lokalnym bohaterze można powiedzieć, że wpłynął na przebieg drugiej wojny światowej. Maksymilian Ciężki urodził się w Szamotułach w 1898 roku. Jako szesnastolatek stworzył oddział skautów. Brał udział w pierwszej wojnie światowej, potem został powstańcem wielkopolskim. W 1929 roku został jednym z wykładowców kursu dla kryptologów. Najlepszych studentów wcielono do Biura Szyfrów Sztabu Głównego, wśród nich byli Rejewski, Różycki i Zygalski - to oni złamali Enigmę, czyli niemiecki szyfr maszynowy. Dzięki temu łatwiej było aliantom wygrać z Niemcami. Ciężki był tym, który stwierdził, że do łamania szyfrów powinni zabierać się nie tylko filologowie, ale i matematycy. Po wojnie Ciężki nie wrócił do kraju. Władza ludowa pozbawiła go obywatelstwa, władze emigracyjne nadały stopień podpułkownika. O awansie Ciężki nigdy się nie dowiedział. Zmarł w zapomnieniu w Anglii w 1951. Do Szamotuł sprowadzono jego prochy w roku 2010, a w centrum miasteczka stoi poświęcony mu pomnik, gdzie można znaleźć m.in. odwołania do Enigmy.

#łabędź #love #swan #jeziorko #Szamotuły #Poland #art #photography 😍👆😍

A post shared by Jeziorko Szamotuły (@jeziorko_szamotuly) on Mar 1, 2017 at 6:18am PST

Niedaleko od szamotulskiego Rynku stoi XV-wieczny Zamek Górków. To tutaj co roku zjeżdżają wiolonczeliści z całego świata. Tutaj polscy myśliwy spotykają się Hubertusie. W tym budynku dzieje się większość nie tylko kulturalnych lokalnych wydarzeń. W pobliżu swoją metę ma popularny półmaraton.

Na początku XV wieku powstał prywatny zamek Nałęczów Szamotulskich. Niejaka Katarzyna Szamotulska wniosła go w wianie Andrzejowi Górce. Na przestrzeni wieków oprócz Górków rezydowali tu Gostyńscy, Rokossowscy, Korzobok-Łąccy czy Mycielscy. W XIX wieku budynek trafił do następcy pruskiego tronu Fryderyka Wilhelma, a w końcu do książęcego rodu Sachsen Coburg-Gotha (z tego rodu pochodzą obecna brytyjska rodzina królewska!).

Obecnie mieści się tu Muzeum Zamek Górków. W środku oprócz magnackiego wnętrza zobaczyć można fragment oryginalnych murów z XV wieku czy największą w zachodniej Polsce wystawę ikon.

W Zamku Górków w 2010 odbyła się premiera najstarszej polskiej opery. "Heca albo polowanie na zająca" nie ma autora, ani dokładnej daty powstania, ale uznaje się, że pochodzi z przełomu XVII/XVIII w. To barokowa jednoaktowa opera komiczna.

Obok Zamku stoi Baszta Halszki. Rodowód ma ten sam co sąsiad, bo baszta od początku była częścią zamkowych zabudowań, pełniła rolę fortyfikacji. Swoją nazwę zawdzięcza jednak Elżbiecie, żyjącej tu w XVI wieku. Jej historia pełna małżeństw w przymusu, porwań i ucieczek zawiera tez 14-letni okres uwięzienia w baszcie. Według legendy duch Halszki pojawia się co jakiś czas na baszcie. Nazywają go tu Czarną Księżniczką.

Pięć stuleci temu urodził się tu Wacław z Szamotuł. Uważany za najwybitniejszego polskiego kompozytora przed Chopinem. Był nadwornym kompozytorem króla Zygmunta II Augusta. Jako człowiek renesansu posiadał też liczne inne talenty - pisał poezję, część źródeł historycznych przypisuje mu też zainteresowanie prawem i matematyką.

W Szamotułach powstał najstarszy zachowany polski list miłosny! Napisał go Marcin z Międzyrzecza, który zostawił swoją wybrankę dla kariery... Zrobił to tak:

"Panno ma najmilejsza!
Gdy chciałem na służbę od ciebie jechać precz, przyjąłem do domu twego, ciebie żegnając. Dziwne rzeczy, w miłości będąc, poczęły się między nami, toć jest, abyś mnie nie zapomniała, barzo ciem twej miłości począł prosić, a twa miłość na mą prośbę ślubiła to uczynić. A tako z tobą się rozstając, serce me jęło barzo płakać, a ja takoż ślubując twej miłości nie zapominać, ale wszędzie cześć i lubość czynić. Wiedz, moja najmilejsza panno, iże, aczkoliciem ja od ciebie daleko, a wszakoż nie była ani będzie nad cię inna miła, jedno ty sama, panno milejsza ma! Niedawno mię rzecz była potkała, abych barzo krasną pannę miłował, ale, gdym na cię wspomionął, tegom uczynić nie chciał. A o ty wszyćki rzeczy - proszę twej miłości, aby były tajemny między mną a między tobą, a proszę twej miłości, abyś się mej matuchnie pokłoniła."

Oryginał tego listu z 1429 roku jest w Krakowie.