trasa spacerowa
fot. pixabay.com

Zakopane - stolica polskich gór

RMF FM
woj. Małopolskie
31 października 2017
Nie bez kozery Zakopane nazywane jest zimową stolicą Polski. Nie sposób wyobrazić sobie bardziej atrakcyjne turystycznie miasto w polskich górach. Kult Zakopanego tworzą nie tylko tamtejsze atrakcje turystyczne czy kulinarne, ale także niesamowita atmosfera i fascynująca historia miasta.

 

 

Osada Zakopane została założona w XVI wieku. Pierwszy przywilej miał nadać mu Stefan Batory w 1578 roku. Sto lat później wieś liczyła zaledwie 43 mieszkańców. Musiało minąć jeszcze sporo czasu, by Zakopane zaczęło przeżywać rozkwit. Swoją sławę osada zawdzięczała w dużej mierze Tytusowi Chałubińskimu, który przyczynił się do jej popularyzacji w XIX wieku. W 1876 roku założone przez niego Towarzystwo Tatrzańskie utworzyło w Zakopanem szkołę snycerską, zaś dekadę później – wieś została uznana za uzdrowisko. Jeszcze przed końcem XIX wieku wieś trafiła w posiadanie hrabiego Władysława Zamoyskiego, który kupił miasto wraz ze znaczną częścią Tatr. To jemu wieś zawdzięczała znaczącą modernizację, to także hrabia stworzył podwaliny obecnego parku narodowego. Na początku XX wieku Zakopane liczyło blisko 6 tysięcy mieszkańców. Prawa miejskie uzyskało w 1933 roku.

Dziś miasto u stóp Tatr zamieszkuje ponad 27 tysięcy osób. Zakopane jest niepodważanie największą i najchętniej odwiedzaną przez turystów atrakcją polskich gór. Miasto rozciąga się na ponad 84 kilometrach kwadratowych, na wysokości od 750 do 2301 metrów nad poziomem morza (najwyższy punkt to góra Świnica, położona w granicach administracyjnych miasta). Zakopane mieści się w Rowie Podtatrzańskim, nad rzeką Zakopianka. Na północy miasta rozciąga się Gubałówka, na południu nad Zakopanem góruje natomiast Giewont. Wybierając się w trasę po mieście, nie sposób ominąć tej atrakcji.

 

Krupówki

 

Krupówki stanowią niemal centralną część miasta. Ta reprezentacyjna ulica w samym sercu miasta to nieodzowny element każdej wycieczki do Zakopanego. Kupimy tam niemal wszystko – od typowo zakopiańskich przysmaków czy pamiątek, po niekoniecznie lokalne produkty. Na Krupówkach zrobimy sobie także zdjęcie z misiem i będziemy mogli przejechać się dorożką.

Muzeum Tatrzańskie

Przemieszczając się główną promenadą na południe, w stronę Gubałówki, trafimy na malowniczy budynek przy ul. Krupówki 10, w którym mieści się Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałubińskiego. Jest to jedno z najstarszych muzeów regionalnych w Polsce – zostało założone 1889 roku. Pierwotnie siedziba mieściła się przy ul. Krupówki 7, w domu Jana Krzeptowskiego. Następnie została ona przeniesiona do specjalnie przygotowanego budynku na ul. Chałubińskiego, zaś od lat 20. XX wieku muzeum mieści się w obecnej lokalizacji.

W zbiorach muzealnych znajdziemy m. in. przekazane przez patrona muzeum, Tytusa Chałubińskiego, kolekcję skał i zielnik mchów, a także okazy fauny tatrzańskiej, zbiory etnograficzne, a także dzieła i biografie artystów związanych z Zakopanem, m. in. Witkacego, Zofii Stryjeńskiej czy Rafała Malczewskiego.

Cmentarz na Pęksowym Brzysku

Cmentarz Zasłużonych na Pęksowym Brzysku to miejsce pochówku najbardziej zasłużonych oraz wybitnych postaci związanych z miastem. Cmentarzysko mieszczące się przy ul. Kościeliska było pierwszą nekropolią w Zakopanem, założoną w połowie XIX wieku. Zaraz po wejściu na cmentarz znajdziemy symboliczny grób Witkacego oraz mogiłę jego matki. Dalej znajdziemy groby, w których spoczęli m. in. Kornel Makuszyński, Stanisław Witkiewicz, Tytus Chałubiński, Sabała, Kazimierz Przerwa-Tetmajer czy Jan Długosz.

Co interesujące, nazwa cmentarza pochodzi od nazwiska darczyńcy ziemi, na której się mieści – Jana Pęksa. Drugi człon nazwa zawdzięcza natomiast wyrazowi z gwary góralskiej. „Brzyz” lub „brzyzek” jest to określenie nazywające urwisko nad potokiem. [Czytaj więcej>>]

Muzeum Stylu Zakopiańskiego

Przy ul. Kościeliska 18 znajduje się zaprojektowana przez Stanisława Witkiewicza willa „Koliba” – pierwszy zbudowany w stylu zakopiańskim dom. Od 1983 roku „Koliba” znajduje się w rejestrze zabytków. W 1993 roku willa stała się siedzibą Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. Stanisława Witkiewicza, które stanowi filię Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego.

Witkiewicz, prekursor stylu zakopiańskiego, wzorował się na tradycyjnym, góralskim budownictwie, które wzbogacił o elementy secesyjne. Budynki projektu Witkiewicza charakteryzują ozdoby zaczerpnięte z budownictwa podhalańskiego – m. in. pazdury zdobiące dachy, czy słoneczka (przybijane promieniście listwy) w oknach i drzwiach. Jednym z najbardziej charakterystycznych dla tego stylu elementów są także odkryte werandy, mieszczące się pod wysuniętymi okapami.

Poza willą „Koliba”, innymi budynkami w stylu zakopiańskim w mieście są m. in. wille „Oksza”, „Pod Jedlami” i „Konstantynówka”, a także kaplica Matki Bożej Różańcowej i św. Jana Chrzciciela w kościele przy Krupówkach.

 

fot. pixabay.com

Gubałówka

fot. pixabay.com

To podłużne wzniesienie o wysokości sięgającej 1129 metrów nad poziomem morza znajduję się na północy Zakopanego. Po wschodniej części Gubałówki znajduje się miejscowość Ząb, na zachodzie zaś sąsiaduje ona z Butorowym Wierchem. Nazwa wzniesienia pochodzi od znajdującej się tam polany, nazwanej od nazwiska Gubała.

Na Gubałówkę prowadzi kolej linowo-terenowa, która powstała w 1938 roku, zaś w 2001 roku została zmodernizowana. Długość linii wynosi 1298 metrów. Ze szczytu Gubałówki rozciąga się widok na polskie Tatry i Zakopane, a także Podhale, Pieniny, Gorce i Beskid Żywiecki. Na szczycie znajduje się również ośrodek narciarski.

Wielka Krokiew

fot. pixabay.com

Gdy wrócimy na Krupówki, udając się na południe dotrzemy do Wielkiej Krokwi. Skocznia narciarska nazwana imieniem Stanisława Marusarza mieści się na północnym stoku góry Krokiew. Jest to najstarsza i największa skocznia narciarska w Polsce. Powstała w 1925 roku według projektu Karola Stryjeńskiego. Punkt konstrukcyjny skoczni znajduje się na 120 metrze, zaś jej wielkość wynosi 134 metry.

Najdłuższy skok w historii skoczni oddał Klemens Murańka, który w 2015 roku doleciał do 144 metra, nie utrzymując się jednak na nogach. Oficjalnie rekord skoczni dzierży Simon Amman, ponieważ Międzynarodowa Federacja Narciarska nie uznaje wyników ustalonych podczas mistrzostw kraju lub w trakcie treningów (gdyby tak było, lepszy od Szwajcara byłby Kamil Stoch).

Tatrzański Park Narodowy

Nie ma lepszego miejsca, by poznać prawdziwie górską florę i faunę. Utworzony w 1955 roku Tatrzański Park Narodowy to prawdziwa perła Tatr. Spotkamy tutaj kozice i świstaki, jelenie, sarny, rysie, łasice, orły, a nawet niedźwiedzie brunatne. A to wszystko w otoczeniu wyjątkowej roślinności – warzuchy i wiechliny tatrzańskiej czy dębika ośmiopłatkowego i wierzby żyłkowatej – reliktów epoki lodowcowej.

Giewont

fot. pixabay.com

Górującego nad Zakopanem Giewontu nie sposób nie dostrzec już z Krupówek. Wysokość masywu wynosi 1894 metry nad poziomem morza, długość zaś 2,7 kilometra. Masyw składa się z trzech części – Wielkiego Giewontu, Małego Giewontu oraz Długiego Giewontu. Mały i Wielki Giewont oddziela Giewoncka Przełęcz, z której opada niebezpieczny Żleb Kirkora, gdzie zginęło wielu turystów próbujących skrócić sobie drogę. Dlatego też należy uważać na to miejsce. Pomiędzy Wielkim a Długim Giewontem znajduje się natomiast przełęcz zwana Szczerbą, z której opada Żleb Szczerby.

Na Wielkim Giewoncie, 1894 metry nad poziomem morza, mieści się 15-metrowy, żelazny krzyż, który został odsłonięty w 1901 roku. Dziś jest on popularnym obiektem pielgrzymek religijnych.

Reklama