Język ukraiński. Derusyfikacja
To alfabet, wywodzący się z cyrylicy, stanowiący odmianę grażdanki. Początkowo do zapisu języka ruskiego, który był protoplastą późniejszego języka ukraińskiego, używano cyrylicy w wersji cerkiewnosłowiańskiej. Działania na rzecz wypracowania ukraińskiego języka literackiego, przyczyniły się do powstania pierwszego alfabetu ukraińskiego. Było to konieczne, gdyż nowoczesny język ukraiński oparto na języku ludowym. Ale tak naprawdę, dopiero u schyłku ZSRR w roku 1990, dokonano pierwszych zmian w kierunku derusyfikacji.
Religijna zależność/niezależność Ukrainy
Jeśli chodzi o religię, tu sprawa jest nieco bardziej skomplikowana. W Ukrainie od lat 90. XX wieku funkcjonują trzy Kościoły prawosławne:
- Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego, będący częścią Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.
- UkraiÅ„ski KoÅ›ciół PrawosÅ‚awny Patriarchatu Kijowskiego – utworzony w 1992 roku, wÅ‚aÅ›nie w celu uniezależnienia siÄ™ od Moskwy.
- UkraiÅ„ski Autokefaliczny KoÅ›ciół PrawosÅ‚awny – wywodzi siÄ™ z prawosÅ‚awnej diaspory ukraiÅ„skiej w Stanach Zjednoczonych oraz w Europie Zachodniej. A czÅ‚onkami tego KoÅ›cioÅ‚a sÄ… głównie mieszkaÅ„cy na zachodzie współczesnej Ukrainy.
Miejscem kultu Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego w Polsce jest na Podlasiu Góra Grabarka (nazywana górą krzyży) wraz z żeńskim monastyrem Świętych Marty i Marii. Co roku przybywają tam pielgrzymi w dniach 18-19 sierpnia (wypada wówczas Święto Przemienienia Pańskiego). Pątnicy pozostawiają na górze krzyże wotywne z intencjami, stąd ta imponująca liczba krzyży na Górze Grabarce.
Tradycyjne ukraińskie potrawy
Ukraina oprócz tego, że w Å›wiecie sÅ‚ynie z trunków wysokoprocentowych, czyli wódki i Å›liwowicy, to także propaguje kwas chlebowy — bezalkoholowy napój gazowany ze sfermentowanego chleba. TradycyjnÄ… potrawÄ… ukraiÅ„skÄ… sÄ… pierogi ruskie, pielmieni (pierożki z luźnym farszem miÄ™snym) i pierogi drożdżowe z kaszÄ… gryczanÄ… na maÅ›le. Te ostatnie to bardziej buÅ‚eczki z kaszÄ…, ale UkraiÅ„cy mówiÄ… na nie pierogi. Powszechny jest także smalec ze sÅ‚oniny wieprzowej, kapuÅ›niak z chlebem oraz barszcz ukraiÅ„ski ze Å›mietanÄ…, który ma niewiele wspólnego z polskim barszczem z uszkami. UkraiÅ„cy również majÄ… pyszne cukierki, których rodzajów nie sposób zliczyć.
Ukraińska kinematografia
Kinematografia ukraiÅ„ska jest najstarsza w Europie Wschodniej, ponieważ rozwija siÄ™ od 1896 roku. TÄ™ kinematografiÄ™ reprezentuje chociażby cykl kronik filmowych Alfreda Fedeckiego – Polaka mieszkajÄ…cego w Charkowie. W Ukrainie powstaÅ‚a Kijowska Wytwórnia Filmowa w Odessie i JaÅ‚cie w 1928 roku. NajsÅ‚ynniejsze, ukraiÅ„skie dzieÅ‚a filmowe to m.in.:
„Pancernik Potiomkin”, czyli filmowa wizytówka Odessy. Radziecki, niemy film wojenny z 1926 roku w reżyserii Siergieja Eisensteina.
JeÅ›li chodzi o polskie kino, to warto nadmienić, że najsÅ‚ynniejszym filmem o dziejach polsko-ukraiÅ„skich jest „Ogniem i mieczem” z 1999 roku w reżyserii Jerzego Hoffmana, gdzie w rolÄ™ Bohdana Chmielnickiego wcieliÅ‚ siÄ™ ukraiÅ„ski polityk Bohdan Stupka.
Pierwszym ukraiÅ„skim filmem nominowanym do Oscara dla najlepszego filmu nieanglojÄ™zycznego byÅ‚ „Mamaj” z 2003 roku w reżyserii Olesia Sanina.
Polsko-brytyjsko-ukraiÅ„ska produkcja 2019 roku, to „Obywatel Jones” w reżyserii Agnieszki Holland, który miaÅ‚ swojÄ… premierÄ™ na MiÄ™dzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie i otrzymaÅ‚ ZÅ‚ote Lwy, czyli głównÄ… nagrodÄ™ na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w GdaÅ„sku.
Czytaj też: