Johnny Cash: Niezastąpiony Król Country

RMF Blues
Słuchaj już teraz!

Amerykański muzyk i kompozytor, jeden z najbardziej wpływowych artystów XX wieku. Nazywany Królem Country oraz Człowiekiem w Czerni, z powodu jego scenicznego image’u. Johnny Cash w swej twórczości poruszał się przede wszystkim w stylistyce country, ale czerpał także z rock and rolla, folku, muzyki gospel, bluesa oraz rockabilly. Na scenie zwykle występował z towarzyszącym mu zespołem The Tennessee Three.

Johnny Cash urodził się 26 lutego 1932 roku w miasteczku Kingsland w amerykańskim stanie Arkansas jako J.R. Cash. Jego rodzice, Ray i Carrie, nie zdołali osiągnąć porozumienia w sprawie imienia swojego dziecka – uzgodnili jedynie inicjały. Gdy Cash wstępował do armii - wojsko nie zaakceptowało faktu posiadania przez muzyka jedynie inicjałów, więc artysta przyjął jako oficjalne imię John R. Cash. W 1955 roku, podpisując kontrakt z Sun Records stworzył swój pseudonim sceniczny – Johnny Cash.

Muzyk był jednym z siedmiorga dzieci swoich rodziców. Jego młodszy brat, Tommy, również z sukcesami działał na scenie country. J. R. najbardziej spośród swojego rodzeństwa czuł się związany z dwa lata starszym Jackiem. Pewnego dnia Jack wpadł pod piłę maszynową, przy której pracował. Przecięła go niemal w pół, lecz cierpiał jeszcze przez tydzień, zanim odszedł. To wydarzenie wywarło na muzyku ogromny wpływ i było często poruszanym motywem w jego twórczości, podobnie jak ciężka sytuacja materialna rodziny.

Najwcześniejsze muzyczne inspiracje artysty to muzyka gospel oraz folkowe utwory irlandzkie, których słuchał w popularnym programie radiowym Dennisa Daya. Johnny nie zdążył jednak rozpocząć wcześnie swojej kariery, ponieważ do domu państwa Cashów przyszło powołanie do armii. Po przebyciu szkolenia oraz służbie w roli operatora w 1954 roku zakończył służbę.

Jeszcze w trakcie pobytu w lotnictwie wojskowym poznał Vivian Liberto, z którą wkrótce po zakończeniu służby wziął ślub. Mieli cztery córki (Rosanne, Kathy, Cindy, Tara), ale problemy alkoholowe i narkotykowe muzyka, ciągłe trasy koncertowe i romanse z innymi kobietami doprowadziły w 1966 roku do rozwodu. Kolejną kobietą w życiu Casha, która długo nie godziła się zalegalizować ich związku, była piosenkarka country – June Carter. Zaczęli się spotykać dwa lata po rozwodzie J. R. z Vivian. June urodziła Johnny’emu pierwszego syna, a także był współautorką kilku jego hitów, w tym słynnego "Ring of Fire". Zmarła w 2003 roku.

W 1954 roku Johnny i Vivian przenieśli się do Memphis, w Tennessee, gdzie artysta grywał nocami po barach wraz z gitarzystą Lutherem Perkinsem oraz gitarzystą Marshallem Grantem. Ubiegał się także o kontrakt z Sun Records prezentując swoje umiejętności w repertuarze gospel. Sam Phillips, który go przesłuchiwał, stwierdził, że te utwory nie mają potencjału marketingowego i odesłał go z kwitkiem, przykazując wrócić, gdy skomponuje cokolwiek, co będzie miało szansę się sprzedać. Ostatecznie przekonał do siebie producenta bardziej żywiołowymi i entuzjastycznymi nagraniami, typowymi dla jego wczesnej twórczości. Pierwsze single wydane dla Sun Records to "Hey Porter" oraz "Cry Cry Cry", które wypuszczone w 1995 roku odniosły umiarkowany sukces. Jednak już następne utwory uświadomiły wszystkim, że mają przed sobą artystę nieprzeciętnego. "Folsom Prison Blues" dotarł do pierwszej piątki country charts, a jego następca, "I Walked the Line", przebojem wdarł się na sam szczyt listy coutry oraz do pierwszej dwudziestki listy Pop.

W 1957 roku J. R. został pierwszym artystą Sun Records, który nagrał pełen album. Mimo to muzyk nie był zadowolony ze współpracy z małą wytwórnią. Wkrótce ją opuścił i podpisał lukratywny kontrakt z Columbia Records, gdzie jego pierwszy singiel, "Don't Take Your Guns to Town", osiągnął ogromny sukces i został jednym z jego największych hitów na długie lata.

Gdy jego kariera nabierała rozpędu, we wczesnych latach 60-tych, Cash zaczął mieć problemy z alkoholem oraz amfetaminą. Dzielił wówczas apartament w Nashville z Waylonem Jenningsem, z którym jak mówił spróbował niemal każdego narkotyku, jaki istnieje na naszej planecie. Mimo osobistych problemów muzyka nie opuszczała kreatywność, talent oraz wena twórcza. Singiel "Ring of Fire", napisany przez jego żonę i przebojowo zaśpiewany przez Casha, przez długi czas okupował pierwsze miejsce na liście przebojów country, a także pierwszą dwudziestkę Pop charts.

W 1965 roku ciężarówka Casha spłonęła, ponieważ przegrzały się łożyska jej kołach. Spowodowało to pożar 508 akrów lasu oraz śmierć 49 spośród 53 zagrożonych wyginięciem kondorów. J. R. został skazany na ponad 125 tysięcy dolarów kary, z której zapłacił jednak tylko 82 tysiące. Proces ten stał się głośny dzięki buntowniczemu zachowaniu muzyka i jego niewzruszonej postawie, co pomogło mu w zbudowaniu charakterystycznego image’u outsidera. Cash wielokrotnie w ciągu swojej kariery był aresztowany - za narkotyki, barowe rozboje i bójki czy kradzież kwiatów z cudzego ogrodu, ale nigdy nie spędził w więzieniu więcej niż jednej nocy.

W pierwszej połowie lat 60-tych Johnny nagrał kilka koncept albumów, takich jak chociażby "Ballads Of the True West" (1965), na której bardzo rozbudowaną rolę pełni jego autorska narracja albo "Bitter Tears" (1964), w całości poświęcona rdzennym mieszkańcom Ameryki Północnej. W tym okresie uzależnienie Casha od alkoholu i narkotyków było największe. Nie przeszkodziło mu to jednak w otrzymaniu nagrody Grammy w 1967 roku za duet ze swoją eks-żoną, która porzuciła go rok wcześniej.

W 1968 roku Cash przestał faszerować się narkotykami po tym jak w święto Trzech Króli przebywał w jaskini Nickajack. Muzyk wszedł tam pod silnym wpływem wszelakich środków odurzających, co skończyło się nieudaną próbą samobójczą. Zdarzenie to stało się punktem zwrotnym, jeżeli chodzi o walkę Johnny’ego z uzależnieniami. Rozpoczęło także bardzo religijny okres w jego życiu, gdy dużą rolę w nim zaczęła pełnić wiara chrześcijańska. Po tej sytuacji pomocną dłoń podała mu przyszła druga żona – June Carter.

Cash odczuwał daleko idącą więź z osadzonymi w zakładach karnych, czego efektem były liczne koncerty dawane w więzieniach oraz dwa dobrze przyjęte albumy live nagrane w drugiej połowie lat 60-tych – "Johnny Cash at Folsom Prison" (1968) i "Johnny Cash at San Quentin" (1969). Artysta występował także w szwedzkim więzieniu skąd pochodzi płyta "På Österåker".

Między 1969 a 1971 rokiem Cash prowadził własne show w ABC Network. Stałymi uczestnikami "The Johnny Cash Show" byli The Statler Brothers oraz legenda rockabilly Carl Perkins, a wśród zaproszonych gości między innymi Neil Young, Louis Armstrong, Kenny Rogers and The First Edition, James Taylor, Ray Charles, Eric Clapton i Bob Dylan. Z tym ostatnim Cash serdecznie się zaprzyjaźnił i uczestniczył w nagraniach jego albumu "Nashville Skyline". Jedną z gwiazd, które wypromował program był Kris Kristofferson.

Na początku lat 70-tych wykrystalizował się charakterystyczny sceniczny image J. R., znanego jako "Man In Black", z powodu czarnego stroju i płaszcza zakładanego na koncerty. Genezę i znaczenie swojego ubrania artysta wyłożył w singlu zatytułowanym po prostu "Man In Black". Wtedy też popularność artysty i liczba singli bijących rekordy sprzedaży zaczęła nieco spadać. Mimo to wydana w 1975 pierwsza autobiografia Casha o tytule "Man In Black" sprzedała się w nakładzie 1,3 miliona egzemplarzy. Przyjaźń muzyka z Billem Grahamem doprowadziła do powstania filmu o życiu Jezusa – "The Gospel Road", którego Johnny był współautorem i narratorem. Cash grywał także epizody w telewizyjnych serialach i występował w programach autorskich.

Przyjaźnił się blisko z niemal każdym amerykańskim prezydentem poczynając od Richarda Nixona. Najbliżej był z Jimim Carterem, z którym łączyła go poważna zażyłość. Kilkukrotnie dawał prywatne koncerty w Białym Domu.

W 1980 został najmłodszym żyjącym członkiem Country Music Hall of Fame. Mimo to w latach 80. jego single i albumy nie odniosły żadnych spektakularnych sukcesów. Wciąż jednak jego trasy koncertowe traktowane były jako wielkie wydarzenie i przyciągały ogromną i oddaną publikę. W tej dekadzie Cash kontynuował także swoją karierę aktorską występując w filmie "The Pride of Jesse Hallam" oraz epizodzie z serii "Muppet Show".

Gdy muzyk w 1988 roku odwiedzał w szpitalu swojego przyjaciela Waylona Jenningsa, ten zasugerował mu, aby sam poddał się badaniom dotyczącym kondycji jego serca. Ostatecznie Cash przeszedł dwukrotnie operację wszczepienia bypassów. Podczas rekonwalescencji artysta konsekwentnie odmawiał przyjmowania środków przeciwbólowych, a także, jak twierdził, doświadczał niebiańskich wizji. W tym okresie nie najlepiej układały się relacje Johnnego z wytwórnią Columbia Records. Zirytowany małą aktywnością promocyjną kompanii artysta, nagrał ironiczny i prześmiewczy utwór "Chicken in Black" traktujący o zamianie jego mózgu w mózg kurczaka. Niespodziewanie piosenka ta odniosła największy sukces komercyjny spośród ówcześnie napisanych utworów Casha. Drogi muzyka i wytwórni rozeszły się jednak ostatecznie.

W 1986 roku Johnny powrócił do Memphis, do Sun Records, aby nagrać wraz z Roy’em Orbisonem, Jerrym Lee Lewisem i Carlem Perkinsem album zatytułowany "Class of ‘55". W tym samym roku w księgarniach ukazała się jedyna powieść napisana przez Casha – "Man In White" – opowiadająca historię konwersji Saula w Apostoła Pawła. Nagrał też w 1990 roku audio wersję Starego Testamentu.

Między 1987 a 1991 rokiem muzyk bez większych sukcesów wydawał dla wytwórni Mercury Records. Jego kariera znów zaczęła rozkwitać na początku lat 90., gdy jego muzyką zainteresowało się wielu młodych ludzi nie związanych ze sceną country. W 1993 roku zaśpiewał na płycie U2 "Zooropa" piosenkę "The Wanderer". Wtedy pozostającemu bez kontraktu Cashowi nagranie płyty zaproponował znany producent Rick Rubin wraz ze swoją wytwórnią American Recordings.

Pod okiem działającego wcześniej głównie w rocku i rapie producenta J. R. nagrał w 1994 roku album "American Recordings". Krążek, który muzyk nagrał we własnym salonie, przy akompaniamencie jedynie gitary akustycznej, zebrał bardzo dobre recenzje zarówno fanów jak i krytyków oraz zdobył nagrodę Grammy w kategorii Best Contemporary Folk Album. Podczas trasy promującej album Cash zaprezentował się między innymi na jednym z największych festiwali muzycznych świata – Glastonbury.

W 1996 roku ukazała się druga cześć "American Recordings" – "Unchained". Rok później Cash, wierząc, że w 1975 roku nie wyjaśnił wszystkiego, wydał drugą autobiografię o tytule "Cash: The Autobiography".

W 1997 roku u Johhnego Casha zdiagnozowano syndrom Shy-Dagera. Schorzenie zmusiło muzyka do przerwania swojej trasy koncertowej. Był intensywnie hospitalizowany, przeszedł również w 1998 roku ostre zapalenie płuc, które poskutkowało ich ciężkim uszkodzeniem. Wydane w tym czasie albumy, "American III: Solitary Man" (2000) oraz "American IV: The Man Comes Around" (2002), były dużo bardziej mroczne i ponure, na co niewątpliwie miała wpływ poważna choroba muzyka.

15 maja 2003 roku, w wieku 72 lat, zmarła żona Casha – June Carter. Artysta żegnając ją mówił, że wyczekuje dnia, kiedy będzie mógł znów przespacerować się pchając wózek inwalidzki żony nieopodal przepływającej pod ich domem rzeki.

W metaforycznym sensie jego słowa sprawdziły się bardzo szybko, gdyż Johnny Cash zmarł niespełna trzy miesiące po swojej drugiej żonie, 12 sierpnia 2003 roku i został pochowany w ich wspólnym grobie, w Hendersonville Memory Gardens.

Pośmiertnie został wydany ostatni album Johnnego nagrany pod okiem Ricka Rubina – "American V: A Hundred Highways" ukazał się w 2006 roku. Z miejsca zadebiutował na 1 miejscu listy Billboardu. Ze względu na ogromne ilości niewydanych utworów, które pozostawił po sobi muzyk, na 2009 rok planowane jest wydani "American VI".

Johnny Cash był wielokrotnie nagradzany.W 1999 roku otrzymał nagrodę Grammy za całokształt twórczości, magazyn Rolling Stone umieścił go na 31. miejscu listy najwybitniejszych muzyków wszechczasów. Od 2007 roku w Starkville, Mississippi, odbywa się Johnny Cash Flower Pickin' Festival. Na podstawie jego życia nakręcony został film "I Walked the Line" z Joaquinem Phoenixem jako Johnnym i Reese Witherspoon jako June, która otrzymałą za tę rolę Oscara w kategorii Najlepsza Aktorka Pierwszoplanowa. Obraz został doskonale przyjęty przez krytyków muzycznych, filmowych oraz oddanych fanów i odniósł niemały sukces komercyjny.

Jako jeden z trzech muzyków należy jednocześnie do Nashville Songwriters Hall of Fame, Country Music Hall of Fame oraz Rock and Roll Hall of Fame, ale to nie koniec galerii sław do których należy, gdyż jest jeszcze członkiem Rockabilly Hall of Fame i Hit Parade Hall of Fame. Pokazuje to jak wszechstronnym i ważnym dla muzyki artystą był Johnny Cash.

Johnny Cash: Niezastąpiony Król Country

Zobacz także