Geny grają główną rolę, ale nie wszystko jest przesądzone
Czy można przewidzieć, jak wysoka będzie nasza pociecha? Naukowcy nie mają wątpliwości: wzrost dziedziczymy, ale nie po jednym, a po obojgu rodziców. Co więcej, wpływa na niego aż kilkaset wariantów genetycznych.
Wzrost jest cechą poligeniczną — kształtuje go ponad 700 różnych wariantów genów. Każdy z nich ma swój udział w procesach biologicznych, takich jak rozwój kości, powstawanie chrząstki w płytkach wzrostowych czy regulacja hormonów wzrostu. Oznacza to, że nawet jeśli jeden z rodziców jest bardzo wysoki, a drugi nieco niższy, dziecko otrzymuje unikalną kombinację genów od obojga. Efekt? Rodzeństwo tych samych rodziców może mieć zupełnie różny wzrost.
Środowisko też ma głos — dieta, zdrowie, sen
Geny to dopiero początek historii. Na to, czy dziecko osiągnie swój potencjał wzrostu, wpływają też czynniki środowiskowe. Kluczowe są tu: prawidłowe odżywianie, zdrowie, odpowiednia ilość snu oraz aktywność fizyczna. Dieta bogata w białko, wapń, żelazo i witaminy jest niezbędna dla rozwoju kości, a przewlekłe choroby czy niedobór snu mogą zahamować wzrost. Aktywność fizyczna natomiast wzmacnia kości i wspiera ogólny rozwój.
Czy można przewidzieć wzrost dziecka?
Rodzice często próbują wyliczyć, jak wysokie będzie ich dziecko. Jednym z popularnych sposobów jest tzw. wzór na połowę wzrostu rodziców — suma wzrostu matki i ojca, plus 13 cm dla chłopców lub minus 13 cm dla dziewczynek, podzielona przez dwa. To jednak tylko szacunek, z marginesem błędu nawet do 8 cm. Lekarze korzystają też z wykresów wzrostu, które pozwalają monitorować rozwój dziecka na tle rówieśników. Jednak indywidualne różnice i nieprzewidywalne skoki wzrostowe sprawiają, że każda prognoza to tylko orientacyjny punkt odniesienia.
Wzrost — efekt współpracy genów i środowiska
Podsumowując: wzrost dziecka to wynik skomplikowanej gry genów i wpływów środowiskowych. Dziecko może odziedziczyć zarówno warianty sprzyjające wysokiemu wzrostowi, jak i te, które go ograniczają. Ostateczny efekt zależy od ich wzajemnego oddziaływania oraz warunków, w jakich rozwija się młody organizm. Dlatego nawet najlepsze prognozy nie przewidzą wszystkich indywidualnych różnic.
Źródło: dziecko.medonet.pl