Wielki Tydzień i Pascha - ciekawe zwyczaje z różnych stron świata

Nalot czarownic w Finlandii

W zachodniej części Finlandii w Wielką Sobotę dzieci przebierają się za czarownice. Prawie każde z nich ma na sobie elementy wierzbowych gałązek i miotłę. Klimat tego dnia przypomina nieco halloweenową zabawę. W zamian za wyrecytowanie wierszyków, rzucenie dobrego czaru (wielkanocnych życzeń) i przyniesienie wiosennej gałązki, pociechy oczekują od dorosłych słodyczy.

Latające garnki na Korfu

Na greckiej wyspie Korfu Wielka Sobota obchodzona jest z hukiem. I to dosłownym. Ten dzień rozpoczyna się od tradycyjnego „rzutu pulą”. Pula to zwyczaj polegający na wyrzuceniu przez okna domu garnków, patelni i rondli. Dlaczego to robią? Mieszkańcy Korfu wierzą, że przed Wielkanocą trzeba usunąć z domu wszystkie stare rzeczy.

Wystrzałowy wóz we Florencji

Jeżeli korfiańska tradycja jest głośna, to florencką śmiało można nazwać petardą. Od setek lat mieszkańcy tego włoskiego miasta kultywują wielkanocną tradycję o nazwie „Scoppio del Carro”, co przetłumaczyć można jako "eksplozję wózka”.

W Wielką Niedzielę ulicami metropolii przejeżdża udekorowany, sporych rozmiarów wózek zwany „Brindellone”. Pojazd zaprzężony jest w dwa białe woły. Trasa przejazdu wiedzie przez historyczne centrum Florencji. Pochód kończy się na Piazza Duomo, a wózek parkuje między katedrą a baptysterium. W czasie wielkanocnej mszy, około godziny 11, celebrujący ją arcybiskup Florencji przy ołtarzu zapala “Colombinę”.

To rakieta kształcie gołębia, będąca symbolem Ducha Świętego. Zapalnik połączony jest z zaparkowanym przed świątynią „Brindellone”. Gdy iskra dotrze do wypakowanego materiałami pirotechnicznymi wózka, rozpoczyna się spektakularny pokaz sztucznych ogni.

Kataloński taniec szkieletów

Nie tylko w Finlandii obrzędy przedwielkanocne przypominają obchody Halloween. W mieście Verges (Girona) w Katalonii Wielki Czwartek nie może obyć się „dansa de la mort”. To tradycyjny taniec śmierci nawiązujący do scen z opisu męki Jezusa Chrystusa. W wielkoczwartkowy wieczór mieszkańcy zakładają maski i kostiumy szkieletów i ruszają na procesję.

Pochód ulicami miasta kończy się o północy wspólnym wykonaniem makabrycznego tańca. Najwytrwalsi „dansa de la mort” kończą dopiero o świcie. Układ choreograficzny ma kojarzyć się z „czarną śmiercią”, czyli epidemiami dżumy, które w XIV wieku dziesiątkowały Hiszpanów i całą Europę.

Pomarańczowa pachnąca procesja w Maladze

W czasie Wielkiego Tygodnia ulicami Malagi przechodzą liczne procesje. Choć każda dotyczy rozważania innego etapu męki i zmartwychwstania Jezusa, mają wspólny mianownik. Większość uczestników tych religijnych pochodów ma na sobie białe szaty, a w ręku kwiaty pomarańczy i świece. Nie brakuje też wiernych z kadzidłami. To jedne z najbardziej pachnących procesji na świecie!

Kolorowe dywany w Gwatemali

Najliczniej tradycyjna wielkanocna uroczystość celebrowana jest w mieście Antigua w Gwatemali. Trwa ona od Wielkiego Piątku do Niedzieli Wielkanocnej. W czasie Triduum Paschalnego odbywają się tam barwne procesje. Ta tradycja przywieziona do Gwatemali przez hiszpańskich duchownych bardzo spodobała się mieszkańcom tego gwatemalskiego miasta.

Do religijnych pochodów Gwatemalczycy przygotowują się nawet kilka tygodni wcześniej. Potrzeba sporo czasu, by z piasku, kolorowych trocin i kwiatów usypać wzorzyste dywany na ulicach. Podkład, po którym przejdą księża i wierni jest nie tylko spektakularną ozdobą, ale i sposobem na wypoziomowanie bardzo nierównych, lokalnych ulic.

Latawce na Bermudach

W Wielki Piątek mieszkańcy Bermudów puszczają tysiące latawców. Wykonane przez nich, barwne „pędziwiatry” mają symbolizować wstępującego do nieba Jezusa. Zwyczaj ten zapoczątkował pewien brytyjski misjonarz. Latawiec był jego pomocą dydaktyczną, dzięki której starał się wytłumaczyć dzieciom, na czym polega wniebowstąpienie Chrystusa.

Irlandzki pogrzeb śledzia

W Wielką Sobotę mieszkańcy wielu irlandzkich wiosek i miast organizowali niezwykły przemarsz. Na czele korowodu szedł rzeźnik. W ręku, niczym chorągiew, trzymał nabitego na tyczkę śledzia. Zatknięta ryba była symbolem postu. Powstrzymywanie się od przyjemności przez 40 dni dawało się we znaki mieszkańcom. Swoją „złość” na pełne pokuty dni, które wraz z Wielkanocą się skończyły, Irlandczycy wyładowywali na śledziu. Każdy, kto tylko miał ochotę, mógł podjeść po rzeźnika i drewnianą pałką uderzyć w trzymany przez niego „proporzec”.

Uskrzydlone dzwony z Francji

We Francji znana jest legenda o uskrzydlonych dzwonach – „cloches volantes”. W Wielki Czwartek na znak żałoby i zadumy, w większości francuskich miasteczkach i wsiach zapada cisza. Nie mącą jej nawet kościelne dzwony. Jak głosi legenda, następnego dnia, czyli w Wielki Piątek, dzwonom wyrastają skrzydła. Dzięki nim mogą polecieć do Rzymu, by w Wiecznym Mieście przekazać wiadomość o Francuzach opłakujących śmierć Jezusa i prosić Ojca Świętego o błogosławieństwo dla nich.

Następnie uskrzydlone dzwony wracaj do swoich dzwonnic. Po drodze zbierają słodycze i czekoladowe przysmaki. Przekażą je grzecznym dzieciom w Poniedziałek Wielkanocny.

Ukrzyżowanie na Filipinach

Na Filipinach kultywowana jest jedna z najbardziej krwawych i przerażających tradycji. W Wielki Piątek ochotnicy z miasta San Pedro Cutud biorą udział w bardzo realistycznie odtwarzanej drodze krzyżowej. W jej czasie osoby, które dobrowolnie się zgłosiły, poddawane są takim katuszom, jakim według Ewangelii poddawany był Jezus. Uroczystość kończy przybicie do krzyża najwytrwalszych osób.

Filipińczycy wierzą, że osobom, które poddadzą się takim torturom, odpuszczane są wszystkie grzechy. Wśród ochotniczek są też kobiety. Niektórzy śmiałkowie krzyżowani są kilka razy w ciągu swojego życia.

Tradycyjna wielkanocna pascha. Przepisy Ewy Wachowicz i Ani Starmach na pyszny świąteczny deser

Wielkanoc, podobnie jak Boże Narodzenie, ma swoje tradycyjne dania i desery. W wielu domach obok żurku i mazurka musi znaleźć się także pascha - przepyszny deser wykonany z twarogu. Jak ją zrobić? Swoimi niezawodnymi przepisami na paschę podzieliły się Ewa Wachowicz i Ania Starmach.

Autor: Katarzyna Krzyżak-Litwińska