Naturalna ochrona
Badania przeprowadzone na południu Polski wykazały, że różne gatunki ptaków coraz chętniej wybierają życie w otoczeniu starych, wysokich kościołów. Dowiedli tego naukowcy z Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie: dr hab. Piotr Skórka, dr Michał Żmihorski, dr Emilia Grzędzicka i dr Rafał Martyka, a także dr William J. Sutherland z University of Cambridge (Wielka Brytania). Autorzy publikacji przedstawionej w „Biological Conservation” podkreślają, że stare budowle sakralne oraz ich otoczenie nie tylko stanowią ważne siedlisko dla wielu gatunków ptaków, ale także przyczyniają się do ich ochrony.
Ciekawiej przy kościołach
Badacze skupili się na analizie ponad 100 kościołów mieszczących się w południowej części Polski. Zebrane dane (określające liczbę i charakterystykę występujących tam gatunków) zestawili z podobnymi badaniami, tyle że przeprowadzonymi w okolicach gospodarstw wiejskich. Na pierwszym obszarze naukowcy stwierdzili niemal 5,7 tys. ptaków i 68 gatunków. Niektóre z nich, takie jak np.: sikora uboga, kląskawka, dudek czy turkawka nie pojawiły się przy zabudowaniach gospodarskich. Autorzy badania podkreślają, że nie każdy kościół „przyciąga uwagę ptaków”; częściej wybierają one zabudowania z licznymi otworami i miejscami odpowiednimi do stworzenia gniazda. Najczęściej postępują tak wróble, szpaki i kawki.
Dlaczego budynki sakralne?
Czemu akurat obszary wokół tych starszych zabudowań tak interesują ptaki?: „Kościoły wraz z otoczeniem to miejsca, gdzie można zaobserwować wyraźny gradient środowisk: mamy budynek kościoła, zazwyczaj bardzo wysoki, co przypomina skaliste siedlisko, a jednocześnie w bezpośrednim sąsiedztwie występują liczne, nierzadko stare drzewa i krzewy. Sprawia to, że na niewielkim obszarze współwystępują gatunki z bardzo różnych środowisk i gatunki te reprezentują różne rodzaje i rodziny, stąd duża różnorodność filogenetyczna ptaków przy kościołach. Przykładowo wieże kościołów są chętnie zasiedlane przez jerzyki, jaskółki, gołębie i niektóre sowy. Drzewa w otoczeniu kościołów są z kolei siedliskiem dla muchołówek, dzięciołów, oraz sikor. Z teorii ekologii wiadomo, że silne gradienty środowisk zwiększają liczbę gatunków” – tłumaczy w rozmowie z PAP pierwszy autor publikacji, dr hab. Piotr Skórka. Dodatkowo opiekujący się terenami wokół budowli starają się nie ingerować w dużym stopniu w ich wygląd, przez co pozostają one w niemal niezmienionej formie, tym samym dając zwierzętom ochronę.
Lepsza ochrona
Zdaniem badaczy nowa wiedza może przyczynić się do zwiększenia ochrony terenów przykościelnych i samych budowli sakralnych: „Utrzymanie drzew, licznych krzewów oraz otworów w wieżach i dzwonnicach może uatrakcyjnić budynek kościoła i jego otoczenie dla ptaków.” – mówi dr Skórka. Dodatkowo obszary te mogą stanowić kolejny punkt na mapie weekendowych poszukiwań nowych ptasich gatunków. Warto więc wybrać się na rodzinny spacer w okolice niewielkich kościółków „z duszą”, by tam móc podziwiać wielu ciekawych przedstawicieli ptasiego bractwa.
