Dlaczego nie da się ugotować jajka na twardo na Mount Everest?! Poznaj kalkulator gotowania jajek!

Optymalny czas gotowania jajka zależy nie tylko od tego, jaki jest rozmiar jajka czy jego temperatura, ale także od ciśnienia powietrza, a pośrednio nawet od wysokości nad poziomem morza!

Właśnie z tego powodu nie da się ugotować jajka na twardo na Mt. Everest, a w najwyżej położonym na świecie mieście El Alto w Boliwii do ugotowania jajka na miękko potrzebujemy aż o 2 i pół minuty więcej. Gotowanie jajka nie jest więc tak łatwe, jak mogłoby się wydawać - robienie go zbyt długo lub zbyt krótko psuje smak, wygląd i konsystencję.

Z okazji nadchodzącej Wielkanocy mamy dla Was niezliczone porady i mity dotyczące gotowania idealnych jajek. Firma Omni wraz z Miłoszem Panfilem - doktorem fizyki kwantowej Uniwersytetu Warszawskiego, opracowali kalkulator, który obliczy optymalny czas gotowania jajek  zarówno na twardo, jak i na miękko.

Jak perfekcyjnie ugotować jajko?

Każdy gotuje jajka inaczej. Jeśli chcesz skorzystać z poniższego kalkulatora, powinieneś stosować się do zasad:

• Doprowadź wodę do wrzenia w garnku. Nie żałuj wody: włożenie jajek obniża jej temperaturę, a chcemy być przecież pewni, że jesteśmy w punkcie wrzenia!
• Gdy jajka znajdą się w wodzie, uruchom minutnik wg wskazań kalkulatora.
• Po upływie tego czasu wyjmij jajka z garnka i włóż natychmiast do naczynia z bardzo zimną wodą.

To jest przepis, ale co mówi na ten temat nauka? Jak to się dzieje, że jajko na miękko ma jędrne białko i rzadkie żółtko?

Kiedy umieszczamy jajka w gorącej wodzie, stają się one cieplejsze. Ciepło wody ogrzewa skorupki jaj, a następnie ich wnętrze. Jednak jak to się dzieje, że jajko na miękko ma jędrne białko i rzadkie żółtko? Zawdzięczamy to temu, że chociaż białka i żółtka ulegają koagulacji, czyli przechodzą z płynów w żele w temperaturach około 60 °C, to białko „ścina się” w nieco niższych temperaturach niż żółtko. W naszym kalkulatorze zakładamy, że otrzymujemy idealne jajko na miękko, gdy osiągnie ono temperaturę 65 °C.

Ile czasu zajmuje rozgrzanie jajka do idealnej temperatury 65 °C?

Gdy jajka są w wodzie, skorupka ma temperaturę wrzącej wody. Ciepło zaczyna rozprzestrzeniać się do wnętrza jajka. Ten proces jest kontrolowany przez równanie dyfuzji ciepła, które zależy od dwóch parametrów: przewodności cieplnej i pojemności cieplnej. Przewodność cieplna określa, jak szybko ciepło się rozprzestrzenia, podczas gdy pojemność cieplna mówi nam, ile ciepła potrzebujemy, aby ogrzać substancję. Z równania dyfuzji ciepła możemy policzyć czas po którym temperatura między białkiem a żółtkiem osiąga nasze 65 °C. Wtedy właśnie przestajemy podgrzewać jajka. Ponieważ jednak na białka wciąż działa wyższa temperatura (skorupka ma temperaturę 100 °C), to nawet jeśli wyjmiemy je z wody, nadal będzie trochę ciepła przenoszonego z białka do żółtka i żółtko może skoagulować. To dlatego powinniśmy schłodzić jajka natychmiast po wyjęciu z wody – w ten sposób zatrzymujemy ten proces.

Jak dokładnie obliczyć czas potrzebny na ugotowanie idealnego jajka na miękko?

Dokładne obliczenie czasu potrzebnego na ugotowanie idealnego jajka na miękko jest naprawdę trudne. Białka i żółtka są bowiem skomplikowanymi substancjami obejmującymi między innymi różne typy białek i cząsteczek tłuszczu. Ponadto każde jajko jest inne, a właściwości jajek zmieniają się wraz z postępującym procesem starzenia. Jednak w nauce nie ma rzeczy niemożliwych i prof. Charles Williams z University of Exeter stworzył równanie, dzięki któremu możemy wyznaczyć idealny czas gotowania jajka.


Równanie to wygląda następująco:

t = m * K * log (0,76 * (Tjajka - Twody) / (T - Twody))

gdzie:

m - jest masą jajka
K - jest czynnikiem opisującym właściwości termiczne jaja
Tjajka - to początkowa temperatura jaja
Twody - jest temperaturą wody
T - jest temperaturą w rejonie pomiędzy białkiem i żółtkiem


W przypadku jajka na miękko temperatura T powinna wynosić 65 °C. I to jest wartość ustawiona w naszym kalkulatorze. W przypadku jajka na twardo temperatura wewnątrz jajka powinna być wyższa, aby żółtko uległo koagulacji. Jednak nie może być zbyt wysoka, ponieważ wtedy siarka w białkach reaguje z żelazem w żółtkach i tworzy zielonkawy siarczek żelazawy pokrywający żółtko. Aby tego uniknąć, należy utrzymywać temperaturę T 77°C. I tak ustawiono ją do obliczania jajek na twardo.

Dlaczego kalkulator uwzględnia również wysokość?

Kiedy wychodzimy wyżej nad poziom morza, temperatura, w której woda wrze, zmniejsza się. To sprawia, że proces gotowania jest bardziej czasochłonny. Jeśli jesteś bardzo wysoko np. na Mount Everest, to nie ugotujesz jajek na twardo. Wynika to z tego, że woda wrze na wysokości 8500 m w niewiarygodnie niskiej temperaturze 68 °C.

Kalkulator jajek został stworzony przez dr. Miłosza Panfila, głównego naukowca Omni Calculator, który posiada doktorat z fizyki kwantowej.
 

 

Kalkulator gotowania jajek

Wybrane dla Ciebie

Zobacz także

Jajko na Wielkanoc to tradycja. Ale większość z nas zjada je niepoprawnie. Ekspertka tłumaczy
Jak sprawdzić, czy jajko jest świeże?
Wielkanoc. Jak gotować jajka, żeby nie pękły? Pomoc znajdziesz w domowej kuchni!
Wielkanocne roladki drobiowe z jajkiem gotowanym - sprawdź przepis!

Gorący temat

Microsoft wyrzuca tę aplikację do kosza. Wkrótce zniknie z naszych komputerów
Microsoft już jakiś czas temu zapowiedział, że przy najbliższej aktualizacji Windowsa 11 pożegna się z WordPadem. Teraz dowiedzieliśmy się, kiedy może to mniej więcej nastąpić. Kultowy program zniknie z naszych komputerów po prawie 30 latach.

Reklama

Najnowsze wpisy

Nie przegap

Reklama